Trong hệ thống dinh dưỡng cây trồng hiện đại, phân bón lá ngày càng được ứng dụng rộng rãi như một giải pháp bổ sung hiệu quả, đặc biệt trong giai đoạn cây cần phục hồi nhanh hoặc khi điều kiện đất và rễ không thuận lợi. Tuy nhiên, không ít trường hợp việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng kỹ thuật đã dẫn đến hậu quả ngược lại: cây yếu hơn, rối loạn sinh trưởng, thậm chí giảm năng suất.

Để khai thác tối đa lợi ích mà phân bón lá mang lại, nhà vườn cần hiểu rõ ưu điểm, nhược điểm và bản chất của hình thức bón phân này – một bước quan trọng trong việc tối ưu hóa chi phí và hiệu quả canh tác. Hôm nay, mời quý nhà vườn cùng Thiên Nông 689 tìm hiểu thêm về vấn đề này nhé.

PHÂN BÓN LÁ LÀ GÌ?

Phân bón lá là dạng phân chứa các chất dinh dưỡng dễ hòa tan trong nước, được pha loãng và phun trực tiếp lên bề mặt lá, thân, hoa hoặc quả. Khác với phân bón gốc, phân bón lá cho phép cây trồng hấp thu dưỡng chất thông qua hai con đường chính:

• Khí khổng (tập trung nhiều ở mặt dưới lá): nơi diễn ra hoạt động trao đổi khí và hấp thu nhanh các ion hòa tan.

• Lớp biểu bì và mô mềm: cho phép hấp thu thụ động một phần dưỡng chất qua bề mặt ngoài của lá và thân.

Phân bón lá thường được thiết kế chứa một hoặc nhiều nhóm dưỡng chất sau:

• Nguyên tố vi lượng: Kẽm (Zn), Bo (B), Sắt (Fe), Mangan (Mn), Đồng (Cu) – đóng vai trò kích hoạt enzyme và điều tiết sinh lý cây.

• Nguyên tố trung lượng: Canxi (Ca), Magiê (Mg), Lưu huỳnh (S) – cần thiết cho cấu trúc tế bào, quang hợp và ổn định pH nội mô.

• Dạng dễ tan của nguyên tố đa lượng: Nitơ (N), Lân (P), Kali (K) – hỗ trợ cây trong giai đoạn cần chuyển hóa nhanh như ra đọt, nuôi trái.

• Hợp chất sinh học hữu cơ: Axit amin, rong biển, enzyme, vitamin, chất điều hòa sinh trưởng – giúp tăng cường sức đề kháng và điều tiết quá trình sinh trưởng của cây.

Nhờ đặc điểm hấp thu nhanh, hiệu quả cao trong thời gian ngắn, phân bón lá được sử dụng phổ biến như một giải pháp bổ sung kịp thời trong những giai đoạn nhạy cảm của cây trồng.

ƯU ĐIỂM CỦA PHÂN BÓN LÁ

Hấp thu nhanh

Do dinh dưỡng được hấp thu trực tiếp qua bề mặt lá, cây trồng có thể phản ứng sinh lý chỉ sau 1–3 ngày kể từ khi phun. So với phương pháp bón gốc, đây là giải pháp rút ngắn thời gian tác động đáng kể, đặc biệt hữu ích trong các tình huống cần xử lý khẩn cấp như:

• Cây có biểu hiện thiếu vi lượng rõ rệt: lá vàng, xoăn mép, đọt ngừng phát triển…

• Rụng trái non hàng loạt, đặc biệt trong giai đoạn cây đang mang trái non hoặc chuyển trái.

• Chậm ra đọt, chậm phát triển, do thời tiết lạnh, đất phèn, rễ yếu hoặc cây vừa phục hồi sau bệnh.

Trong các trường hợp này, phun phân bón lá đúng cách giúp cây phục hồi nhanh sinh lý, tránh mất năng suất, đồng thời hỗ trợ cây ổn định lại chu kỳ sinh trưởng – phát triển.

Hiệu quả cao với các nguyên tố vi lượng

Các nguyên tố vi lượng như Kẽm (Zn), Bo (B), Đồng (Cu), Mangan (Mn) có vai trò thiết yếu trong quá trình phân hóa mầm hoa, hình thành phấn hoa, phát triển mô mềm và tăng sức đề kháng của cây. Tuy nhiên, khi bón gốc, các nguyên tố này thường:

• Bị cố định trong đất có pH cao, giàu CaCO₃ hoặc nhôm (Al³⁺)

• Bị rửa trôi trong điều kiện mưa nhiều hoặc tưới thừa nước

• Mất hoạt tính do tương tác bất lợi với các ion khác trong môi trường đất

Phun qua lá giúp cây hấp thu trực tiếp vào mô thực vật, không bị ảnh hưởng bởi pH đất, độ ẩm hay hệ đệm khoáng. Nhờ đó, hiệu quả bổ sung vi lượng nhanh và chính xác hơn, đặc biệt trong các giai đoạn cây cần chuyển sinh lý mạnh như ra hoa, đậu trái và phát triển mô trái non.

Giúp điều tiết sinh lý cây trồng

Nhiều dòng phân bón lá hiện nay được thiết kế chuyên biệt để điều tiết quá trình sinh lý của cây trồng, giúp cây chuyển giai đoạn mượt mà và hiệu quả hơn. Tùy theo thành phần và thời điểm sử dụng, phân bón lá có thể hỗ trợ:

• Kích thích phân hóa mầm hoa, giúp ra hoa đồng loạt, rút ngắn thời gian phân hóa.

• Giữ trái non, tăng độ bền cuống, hạn chế rụng trái sinh lý trong giai đoạn đầu đậu.

• Nuôi đọt non, phục hồi tán sau thu hoạch hoặc sau đợt mang trái kéo dài, đặc biệt hiệu quả với cây lâu năm như sầu riêng, chôm chôm, mít…

• Cải thiện chất lượng nông sản, tăng màu sắc vỏ, tăng độ ngọt, tăng trọng lượng trái và độ đồng đều giữa các trái.

Khi được sử dụng đúng thời điểm và kết hợp hợp lý với phân gốc, phân bón lá trở thành công cụ điều phối sinh trưởng – phát triển linh hoạt, giúp nhà vườn chủ động trong việc nâng cao năng suất và giá trị thương phẩm.

NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHÂN BÓN LÁ
Không thể thay thế phân bón gốc

Phân bón lá chỉ cung cấp một lượng dinh dưỡng rất nhỏ so với nhu cầu thực tế của cây, đặc biệt là các nguyên tố đa lượng như Đạm (N), Lân (P), Kali (K) và trung lượng như Canxi (Ca), Magiê (Mg), Lưu huỳnh (S). Việc chỉ phun phân bón lá mà bỏ qua phân gốc sẽ khiến cây thiếu hụt nền tảng dinh dưỡng, dẫn đến:

• Sinh trưởng kém, cây phát triển chậm, tán yếu

• Phân hóa mầm hoa không đồng đều, ra hoa yếu hoặc không ra hoa

• Đậu trái kém, trái nhỏ, trọng lượng thấp, phẩm chất suy giảm

Phân bón lá chỉ nên được xem như giải pháp bổ sung và điều chỉnh, chứ không thể thay thế vai trò chủ lực của phân bón gốc trong cả chu kỳ sinh trưởng của cây trồng.

Dễ gây cháy lá, rối loạn sinh lý nếu dùng sai cách

Một số rủi ro phổ biến khi sử dụng phân bón lá không đúng kỹ thuật bao gồm:

• Pha nồng độ phân quá cao, khiến dung dịch quá đậm đặc, gây bỏng lá.

• Phun vào lúc trời nắng gắt hoặc khi nhiệt độ quá thấp, làm lá bị stress, hấp thu kém.

• Phun không đều, khiến một số vùng lá bị sốc, hấp thu quá nhiều phân, trong khi vùng khác không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất.

Hậu quả của những sai sót này có thể dẫn đến:

• Cháy mép lá, lá vàng úa, thậm chí rụng lá.

• Rụng hoa, trái non do cây bị stress và mất cân bằng dinh dưỡng.

• Giảm khả năng quang hợp, làm suy giảm sinh trưởng và năng suất cây trồng.

Phân bón lá không phải là giải pháp toàn diện nhưng là công cụ đắc lực trong tay nhà vườn khi biết sử dụng đúng cách. Sự kết hợp hài hòa giữa phân bón lá và dinh dưỡng gốc sẽ tạo nên nền tảng vững chắc, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh, năng suất cao và bền vững theo thời gian.

Để đạt được điều đó, việc xây dựng một chiến lược dinh dưỡng tổng thể, khoa học và linh hoạt là điều kiện tiên quyết. Chỉ khi đó, phân bón lá mới phát huy tối đa vai trò “mảnh ghép hỗ trợ” quan trọng, góp phần nâng tầm giá trị và hiệu quả canh tác cho từng nhà vườn.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TRÊN TOÀN QUỐC
MỌI THẮC MẮC BÀ CON LIÊN HỆ
☎️ 0785.888.689
🅾️ YouTUBE: THIÊN NÔNG 689 http://www.youtube.com/@thiennong689-tuvankythuatc8
📮 kythuatthiennong689@gmail.com
THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM- CHẤT LƯỢNG
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !!!