Trong sản xuất nông nghiệp, thuốc trừ sâu đóng vai trò thiết yếu trong việc kiểm soát sâu bệnh, đảm bảo sự sinh trưởng ổn định và năng suất bền vững cho cây trồng. Trong số nhiều dòng thuốc hiện có, thuốc trừ sâu có tác dụng lưu dẫn đang được nhiều nhà vườn quan tâm và sử dụng bởi khả năng lan truyền trong cây và hiệu quả kéo dài. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về cơ chế hoạt động cũng như cách sử dụng thuốc lưu dẫn cho đúng.

Hôm nay, mời quý nhà vườn cùng Thiên Nông 689 tìm hiểu sâu hơn về loại thuốc này để có thể vận dụng một cách hiệu quả và an toàn nhất nhé!

THUỐC TRỪ SÂU LƯU DẪN LÀ GÌ?

Thuốc trừ sâu lưu dẫn là loại thuốc có khả năng thẩm thấu vào mô cây và vận chuyển bên trong hệ thống mạch dẫn (xylem và/hoặc phloem) để lan tỏa khắp các bộ phận như lá, thân, rễ, hoa và trái.

Khác với thuốc tiếp xúc, chỉ có hiệu quả khi chạm trực tiếp vào sâu bệnh, thuốc lưu dẫn có thể tiêu diệt sâu bệnh ẩn nấp sâu trong mô cây hoặc ở những vị trí không được phun tới.

CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THUỐC LƯU DẪN

Thuốc lưu dẫn hoạt động theo một cơ chế hoàn toàn khác với thuốc tiếp xúc thông thường. Nếu như thuốc tiếp xúc chỉ tiêu diệt sâu bệnh tại chỗ bị phun trúng, thì thuốc lưu dẫn lại thẩm thấu sâu vào mô cây, từ đó di chuyển trong hệ thống mạch dẫn để bảo vệ toàn bộ cây từ bên trong.

Cơ chế này gồm 3 giai đoạn chính:

1. HẤP THU VÀO CÂY

Sau khi phun lên lá hoặc tưới vào gốc, thuốc lưu dẫn sẽ thẩm thấu qua các lỗ khí khổng hoặc tế bào biểu bì của lá, hoặc qua lông hút của rễ cây.

Quá trình hấp thu này diễn ra nhanh hơn khi:

• Lá cây còn non, mô mềm, độ ẩm cao.

• Cây khỏe mạnh, rễ hoạt động tốt.

• Có bổ sung chất bám dính hoặc chất hỗ trợ thẩm thấu.

Sau khi hấp thu, hoạt chất sẽ đi vào bên trong hệ thống mạch dẫn của cây.

2. VẬN CHUYỂN BÊN TRONG CÂY

Tùy thuộc vào đặc tính hóa học của hoạt chất, thuốc lưu dẫn có thể di chuyển theo hai chiều chính:

a) Lưu dẫn hướng ngọn (xylem-mobile):

• Đây là cơ chế phổ biến nhất.

• Hoạt chất được dẫn từ rễ hoặc lá lên chồi non, đọt non, hoa, trái non… thông qua mạch gỗ (xylem).

• Hiệu quả cao trong việc bảo vệ phần ngọn, nơi sâu bệnh thường tập trung chích hút.

b) Lưu dẫn hướng gốc (phloem-mobile):

• Một số hoạt chất có thể di chuyển ngược lại, từ lá về rễ thông qua mạch rây (phloem).

• Cơ chế này đặc biệt hữu ích khi cần trị sâu bệnh ở phần rễ hoặc tầng thấp của cây, ví dụ như rệp sáp rễ, tuyến trùng…

Một số loại thuốc đặc biệt có khả năng lưu dẫn hai chiều, tức là vừa đi lên, vừa đi xuống – giúp bảo vệ toàn bộ cây trồng một cách đồng đều.

3. TIÊU DIỆT SÂU BỆNH TỪ BÊN TRONG

Sau khi được vận chuyển đến các bộ phận trong cây, hoạt chất lưu lại bên trong mô cây. Khi sâu bệnh chích hút, cắn phá mô cây đã chứa thuốc, chúng sẽ nhiễm độc và bị tiêu diệt, dù không bị phun trúng trực tiếp.

Cơ chế này giúp:

• Tiêu diệt sâu bệnh ẩn nấp như rệp, bọ trĩ, nhện đỏ, rầy mềm…

• Giảm tần suất phun thuốc, kéo dài thời gian bảo vệ cây trồng.

• Tránh hiện tượng “lọt sót” khi phun không đều hoặc khi cây có tán rậm, khó tiếp cận.

Với cơ chế hoạt động đặc biệt như vậy, thuốc trừ sâu lưu dẫn ngày càng trở thành giải pháp thiết yếu trong canh tác hiện đại, giúp bà con vừa kiểm soát sâu bệnh hiệu quả, vừa giảm công lao động và chi phí sản xuất.

LỢI ÍCH KHI DÙNG THUỐC LƯU DẪN?

1. TIÊU DIỆT ĐƯỢC SÂU BỆNH BÊN TRONG

Trong thực tế canh tác, nhiều loài sâu bệnh như rệp sáp, rầy mềm, bọ trĩ, nhện đỏ… thường không nằm ở vị trí dễ nhìn thấy hay dễ phun trúng. Chúng chích hút ở mặt dưới lá, kẽ lá non, nách trái, khe vỏ… – những nơi thuốc khó tiếp xúc trực tiếp nếu chỉ dùng thuốc tiếp xúc thông thường.

Thuốc lưu dẫn, sau khi được cây hấp thu, sẽ vận chuyển hoạt chất đến khắp các bộ phận bên trong mô cây – nơi sâu bệnh đang ẩn nấp và gây hại. Nhờ đó, có thể tiêu diệt tận gốc cả những đối tượng khó trị, giúp cây khỏe mạnh hơn và giảm nguy cơ tái phát bệnh.

2. HIỆU QUẢ KÉO DÀI, TIẾT KIỆM CÔNG PHUN

Không giống thuốc tiếp xúc chỉ có hiệu lực ngắn (thường 3–5 ngày), các hoạt chất lưu dẫn có thể tồn tại và phát huy tác dụng kéo dài từ 7–21 ngày tùy từng loại, thời tiết và tình trạng cây trồng.

Điều này giúp nông dân:

• Giảm số lần phun thuốc trong vụ, đặc biệt ở giai đoạn chăm trái, ra hoa, làm bông.

• Tiết kiệm chi phí thuê nhân công, máy móc, nhiên liệu.

• Hạn chế ảnh hưởng đến cây do thao tác phun liên tục (rơi bông, trầy trái…).

Đây là lựa chọn rất hữu ích trong các mùa vụ bận rộn hoặc khi thiếu nhân lực canh tác.

3.Vì sao nói “thuốc lưu dẫn ít bị rửa trôi”?

• Thuốc lưu dẫn (systemic pesticide) sau khi phun sẽ được cây hấp thu qua lá hoặc rễ và chuyển vào hệ thống mạch dẫn bên trong mô thực vật.

• Sau khi đã hấp thu, hoạt chất không còn nằm trên bề mặt lá, nên mưa không thể rửa trôi phần đã vào bên trong.

• Thời gian hấp thu đầy đủ thường từ 1–3 giờ tùy loại thuốc, điều kiện thời tiết, độ ẩm, nhiệt độ và trạng thái cây.

4. Bảo vệ toàn bộ cây – kể cả phần không phun tới

Trong thực tế, việc phun thuốc không phải lúc nào cũng đều hết toàn cây, đặc biệt ở những cây cao lớn, tán rậm như sầu riêng, bơ, xoài, mít… hoặc khi dùng bình phun tay.

Khi sử dụng thuốc lưu dẫn, dù chỉ phun một phần, cây vẫn có thể hấp thu và phân phối hoạt chất đi khắp nơi, từ lá cũ đến chồi non, từ thân xuống rễ. Điều này đảm bảo toàn bộ cây đều được bảo vệ, hạn chế “lọt sót” sâu bệnh làm tổ ở các vị trí khuất tầm nhìn.

CÁC HOẠT CHẤT LƯU DẪN PHỔ BIẾN TRONG THUỐC BVTV

Lưu ý: Tránh sử dụng hoạt chất đã bị cấm như Carbofuran, Monocrotophos, Methamidophos,… theo quy định của Bộ NN&PTNT.

KHI NÀO NÊN ƯU TIÊN DÙNG THUỐC LƯU DẪN?

• Cần xử lý nhanh các loài sâu bệnh chích hút.

• Cây có tán lớn, nhiều cành lá, khó phun đều như sầu riêng, bơ, mít, cam quýt.

• Muốn tiết kiệm công lao động, giảm tần suất phun trong mùa mưa.

• Kết hợp phòng bệnh trong giai đoạn nhạy cảm như ra hoa, nuôi trái.

MỘT SỐ GỢI Ý SỬ DỤNG HIỆU QUẢ

• Phối hợp thuốc lưu dẫn + tiếp xúc để diệt sâu triệt để, đặc biệt trong thời điểm sâu bệnh phát triển mạnh.

• Dùng thuốc lưu dẫn kết hợp phân bón lá, chất kích rễ hoặc chất bám dính để tăng khả năng hấp thu.

• Luân phiên hoạt chất để kéo dài hiệu lực và hạn chế kháng thuốc.

• Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi lá cây còn mềm và khả năng hấp thu tốt.

Thuốc trừ sâu lưu dẫn là một trong những giải pháp bảo vệ cây trồng thông minh và bền vững, nhất là trong điều kiện sản xuất hiện nay với nhiều thách thức từ thời tiết, dịch hại và yêu cầu về chất lượng nông sản.

Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, quý bà con cần hiểu rõ bản chất thuốc, chọn đúng hoạt chất, dùng đúng liều lượng và phối hợp linh hoạt với các biện pháp canh tác hợp lý.

Thiên Nông 689 hy vọng bài viết hôm nay đã giúp quý nhà vườn hiểu rõ hơn về thuốc trừ sâu lưu dẫn – một “trợ thủ” hiệu quả nhưng cần dùng đúng cách. Nếu bà con cần tư vấn kỹ thuật sử dụng thuốc phù hợp với từng giai đoạn của cây trồng, hãy liên hệ với kỹ sư của Thiên Nông 689 qua số 0785.888.689 để được hỗ trợ nhé.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TRÊN TOÀN QUỐC
MỌI THẮC MẮC BÀ CON LIÊN HỆ
☎️ 0785.888.689
🅾️ YouTUBE: THIÊN NÔNG 689 http://www.youtube.com/@thiennong689-tuvankythuatc8
📮 kythuatthiennong689@gmail.com
THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM- CHẤT LƯỢNG
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !!!