timg Trong giai đoạn sầu riêng bước vào mùa ra hoa, bất kỳ sự cố nào xảy ra trên mầm hoa đều khiến nhà vườn lo lắng bởi đây là thời điểm quyết định năng suất cả vụ. Ngoài các bệnh hại thường gặp như nấm bông đen, thối múi hoa, khô bông hay nứt nan bất thường, rệp sáp là nhóm dịch hại âm thầm nhưng gây thiệt hại nặng nhất trên mầm hoa – cuống hoa – trái non.

Những năm gần đây, rệp sáp có xu hướng bùng phát mạnh hơn và khó kiểm soát hơn so với sâu bệnh thông thường. Nguyên nhân một phần đến từ thời tiết thất thường, mưa trái mùa, độ ẩm cao kéo dài; phần khác do tán vườn dày, ít ánh sáng, lượng kiến nhiều và việc lạm dụng một số nhóm thuốc dẫn đến kháng thuốc.

Rệp sáp không chỉ gây hại bằng cách hút nhựa, mà còn tạo điều kiện cho nấm bồ hóng, làm giảm khả năng quang hợp và cản trở sự phát triển của bông. Khi tấn công mầm hoa, chúng gây ra hiện tượng teo cuống – rụng hoa – thiếu phấn – giảm đậu trái, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng và chất lượng trái. Hôm nay, mời quý nhà vườn cùng Thiên Nông 689 tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé

 RỆP SÁP LÀ GÌ? VÌ SAO CHÚNG NGUY HIỂM TRÊN MẦM HOA SẦU RIÊNG?

Rệp sáp (Pseudococcidae) là nhóm côn trùng chích hút cơ bản, cơ thể phủ lớp sáp trắng dày như bột, kích thước nhỏ chỉ 2–5 mm nên rất khó phát hiện trong điều kiện vườn rậm, bông dày hoặc cuống nhiều khe kẽ.

Điểm nguy hiểm nhất của rệp sáp trên sầu riêng không phải ở kích thước nhỏ, mà ở đặc tính sống ẩn dưới lớp đài hoa, khe cuống bông, gần cuống trái và mặt dưới lá. Nhiều nhà vườn chỉ phát hiện khi bông đã vàng – teo – rụng hàng loạt.

Những đặc tính khiến rệp sáp nguy hiểm:

• Sinh sản rất nhanh, mỗi con cái có thể đẻ 100–300 trứng.

• Ẩn sâu trong khe cuống, thuốc khó tiếp xúc trực tiếp.

• Có mối quan hệ cộng sinh với kiến: kiến bảo vệ rệp, rệp cung cấp mật ngọt.

• Tạo dịch ngọt (honeydew) → nấm bồ hóng phát triển → bông đen, yếu, rụng.

• Đặc biệt nguy hiểm trong giai đoạn bông nhú – bung múi – thụ phấn – trái non.

Trong điều kiện thời tiết ẩm, rệp sáp hầu như bùng phát theo cấp số nhân, gây thiệt hại nhanh chóng nếu nhà vườn không theo dõi sát.

 ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI KHIẾN RỆP SÁP BÙNG PHÁT

Thời tiết ẩm – mưa trái mùa – sương đêm dày

Khi độ ẩm vượt 80%, rệp sáp sinh sản nhanh, bám chặt vào cuống bông và phát tán trên toàn cây.

• Mưa đầu mùa

• Trời âm u kéo dài

• Sương đêm nhiều

• Gió yếu, tán rậm

Đây là thời điểm nguy hiểm nhất cho mầm hoa.

Tán cây dày – vườn thiếu thông thoáng

Ánh nắng ít → rệp trú ẩn tốt → bông dễ bị ẩm và nhiễm nấm bồ hóng.

 Quy trình phòng bệnh không đồng bộ

• Chỉ phun trị khi đã thấy nặng.

• Phun không tới cuống hoa, mặt dưới cánh hoa.

• Không luân phiên hoạt chất → rệp kháng thuốc.

• Không sử dụng phụ gia loang trải → thuốc không thấm vào nơi rệp ẩn.

Những yếu tố này khiến rệp sáp trở thành mối đe dọa nghiêm trọng cho vụ hoa.

 TÁC HẠI CỦA RỆP SÁP TRÊN MẦM HOA SẦU RIÊNG

Dưới đây là tổng hợp tác hại chi tiết, bao gồm cả tác hại trực tiếp lẫn gián tiếp mà rệp sáp gây ra.

 Làm khô và héo bông

Rệp dùng vòi chích hút nhựa liên tục, khiến bông:

• Mất nước

• Teo nhanh

• Chuyển màu đen hoặc nâu

• Héo rũ và rụng trước khi kịp nở

Những chùm bông bị rệp tấn công gần như mất hoàn toàn khả năng kết trái.

 Teo cuống bông – ngăn cản quá trình thụ phấn

Cuống bông bị hút nhựa trở nên:

• Khô sơ cứng

• Teo tóp

• Ngừng vận chuyển dinh dưỡng

Điều này khiến bông không thể mở hạt phấn, dẫn đến tỷ lệ thụ phấn cực thấp.

 Thiếu hạt phấn – bông vàng và rụng

Rệp sáp làm tổn thương cấu trúc hoa, gây:

• Thiếu phấn

• Nụ không nở đều

• Cánh hoa vàng dần

• Héo và rụng từng chùm

Giai đoạn này thiệt hại nặng nhất vì rụng bông sớm không thể khắc phục được.

 Giảm mạnh năng suất cuối vụ

Khi số lượng bông kết trái thấp, sản lượng cả vườn giảm đáng kể, có thể mất 30–70% năng suất nếu rệp tấn công trong giai đoạn cao điểm.

 Gây nấm bồ hóng lan rộng

Dịch ngọt rệp tiết ra là môi trường lý tưởng cho nấm bồ hóng phát triển. Nấm phủ đen:

• Bông

• Cuống trái

• Cành

• Lá

Làm giảm quang hợp, tăng tỷ lệ rụng và suy cây.

 CƠ CHẾ GÂY HẠI: VÌ SAO RỆP SÁP LÀM RỤNG BÔNG VÀ GIẢM ĐẬU TRÁI?

 Hút nhựa – làm tắc mạch dẫn dinh dưỡng

Bông, cuống bông và trái non cần lượng dinh dưỡng lớn để phát triển. Khi rệp hút nhựa, chúng cắt đứt dòng vận chuyển này → bông ngừng lớn → teo và rụng.

Tác động vào mô non rất mẫn cảm

Mầm hoa sầu riêng là mô non, dễ tổn thương. Chỉ cần rệp tấn công vài ngày cũng đủ làm:

• Cánh hoa biến dạng

• Cuống hoa thâm đen

• Mô mềm hóa, dễ nhiễm nấm

 Tạo dịch ngọt – thu hút nấm bồ hóng

Nấm bồ hóng phủ lên bông làm:

• Giảm khả năng bung hạt phấn

• Cản ánh sáng

• Ngăn thụ phấn tự nhiên

• Tăng tỷ lệ rụng bông

BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ HIỆU QUẢ VÀ ĐÚNG KỸ THUẬT

Kiểm tra rệp sáp thường xuyên ở:

• Cuống bông

• Mặt dưới cánh hoa

• Trục chùm bông

• Khe cuống trái non

Dùng thuốc đặc trị rệp sáp 

Để đạt hiệu quả cao, cần luân phiên các hoạt chất sau:

Buprofezin

Tác động lên quá trình lột xác, tiêu diệt rệp non và hạn chế thế hệ mới. Rất hiệu quả để ngắt vòng đời rệp.

Abamectin 

Gây tê liệt hệ thần kinh rệp, hiệu quả xử lý khi mật số cao. Thích hợp phun vào sáng mát hoặc chiều mát.

Thiamethoxam 

Lưu dẫn mạnh, thấm sâu vào các mô thực vật → tiêu diệt rệp ẩn trong khe cuống.

 Imidacloprid

Hiệu lực dài, phù hợp phun phòng khi mầm hoa mới nhú.

Quý nhà vườn có thể tham khảo các sản phẩm sau:

• 1 chai Rầy Bọ Trĩ

• 2 gói Ema Cốm

• Kết hợp Tăng lực hỗ trợ loang trải

 Luân phiên hoạt chất chống kháng thuốc: Nên đổi nhóm hoạt chất mỗi lần phun để tránh kháng thuốc.

 Giữ tán thông thoáng: Tỉa cành sâu, cắt bỏ cành nằm trong tán để ánh sáng lọt vào.

Theo dõi định kỳ: Đặc biệt quan trọng trong tháng cao điểm mầm hoa.

 GIẢI PHÁP TỔNG HỢP CHO CẢ MÙA HOA

Để rệp sáp không tái phát, cần triển khai đồng bộ:

• Phòng trước khi thấy rệp (đặc biệt lúc mầm hoa chuẩn bị bung).

• Không để vườn ẩm ướt kéo dài.

• Tăng sức đề kháng cho cây: bổ sung vi lượng cho cây đầy đủ.

• Phun phòng trước – trong – sau hoa theo chu kỳ hợp lý.

Kiểm soát tốt rệp sáp ngay từ mầm hoa chính là bước đầu tiên để giữ năng suất và giữ chất lượng trái. Chỉ cần quan sát sớm, xử lý đúng kỹ thuật và dùng sản phẩm phù hợp, bà con hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ vụ mùa.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TRÊN TOÀN QUỐC
MỌI THẮC MẮC BÀ CON LIÊN HỆ
 0785.888.689
 YouTUBE: THIÊN NÔNG 689 http://www.youtube.com/@thiennong689-tuvankythuatc8
 kythuatthiennong689@gmail.com
THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM- CHẤT LƯỢNG
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !!!