Trong những năm gần đây, sầu riêng đang trở thành cây trồng chủ lực mang lại giá trị kinh tế cao cho nhiều vùng trồng trọng điểm như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và ĐBSCL. Tuy nhiên, để đạt năng suất ổn định và chất lượng trái tốt, nhà vườn không chỉ cần chăm sóc đúng kỹ thuật mà còn phải hiểu rõ các yếu tố thời tiết – đặc biệt là thời tiết lạnh và ẩm trong mùa đông xuân.

Thực tế cho thấy, nhiều nhà vườn dù đã xử lý ra hoa đúng kỹ thuật, cung cấp đủ phân bón, nhưng vẫn gặp hiện tượng mắt cua yếu, khô đen, không bung mầm hoa hoặc rụng hoa hàng loạt. Một trong những nguyên nhân chính là tác động bất lợi của thời tiết lạnh kết hợp độ ẩm cao, khiến cây sầu riêng không thể chuyển sang pha sinh sản một cách suôn sẻ.

Vậy thời tiết lạnh ảnh hưởng đến mắt cua như thế nào? Tại sao các loại bệnh hại lại dễ bùng phát vào thời điểm này? Làm sao để khắc phục? Mời bà con cùng Thiên Nông 689 tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau nhé.

Mắt cua là gì?

Mắt cua là cụm mầm hoa bắt đầu nhú ra từ trục cành chính sau khi cây được xử lý ra hoa. Gọi là “mắt cua” vì hình dáng các chồi non tròn trịa, khum lại như mắt con cua. Đây là giai đoạn quyết định năng suất và chất lượng hoa trái về sau, bởi nếu mắt cua phát triển không hoàn chỉnh, tỷ lệ ra hoa rất thấp hoặc ra hoa dị dạng, kém sức sống.

 Đặc điểm sinh lý của mắt cua

• Mắt cua hình thành sau khi cây trải qua giai đoạn phân hóa mầm hoa

• Đây là giai đoạn cây rất “mong manh” trước điều kiện ngoại cảnh, đặc biệt là nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và khả năng hút dinh dưỡng.

• Nếu gặp thời tiết bất lợi, mắt cua có thể khô đen, teo tóp, không bung mầm hoa hoặc rụng non.

Nhiệt độ thấp làm chậm quá trình sinh trưởng của mắt cua

• Khi nhiệt độ không khí xuống dưới 20°C, quá trình trao đổi chất trong cây bị ức chế, đặc biệt là ở phần mô phân sinh (nơi hình thành mắt cua).

• Enzyme hoạt động kém, khiến sự chuyển hóa năng lượng và phân hóa mầm hoa bị ngừng trệ.

• Mắt cua hình thành chậm, dễ khô đầu, chuyển màu nâu đen rồi rụng.

 Độ ẩm cao tạo điều kiện cho nấm bệnh tấn công

Thời tiết lạnh đi kèm độ ẩm không khí và đất cao là môi trường lý tưởng cho nhiều loại nấm bệnh gây hại mắt cua, phổ biến nhất gồm:

• Nấm Phytophthora spp.: tấn công từ gốc lên, gây thối rễ – làm mắt cua khô đen hàng loạt do thiếu dinh dưỡng.

• Bệnh thán thư (Colletotrichum spp.): gây khô đọt, cháy lá non và làm thối đen mắt cua.

• Nấm Botryodiplodia: gây thối nụ hoa và mắt cua khi độ ẩm kéo dài, nhất là sau những ngày âm u, mưa phùn.

Giảm hấp thu dinh dưỡng do rễ hoạt động kém

• Khi đất lạnh (<22°C), rễ cây sầu riêng giảm hoạt động hút khoáng, đặc biệt là các nguyên tố vi lượng như Bo, Kẽm, rất cần thiết cho sự hình thành và phát triển mắt cua.

• Thiếu Bo: mắt cua không phân hóa đầy đủ, mầm hoa dễ rụng.

• Thiếu Zn: chồi ra yếu, mắt cua dị dạng, dễ bị nhiễm bệnh.

Dấu hiệu nhận biết

• Mắt cua không bung: sau 2–3 tuần từ khi xử lý ra hoa mà mắt cua vẫn không mở ra thành chùm mầm hoa.

• Mắt cua khô đen: phần đầu mầm đổi màu, teo lại, dễ rụng khi đụng nhẹ.

• Mắt cua dị dạng: ra mầm đơn lẻ, hình thù bất thường, chồi yếu.

• Mắt cua bị rụng hàng loạt: kèm theo hiện tượng lá non cháy mép, đọt khô, chồi không phát triển.

Một số nguyên nhân phối hợp tác động

Thời tiết lạnh không phải nguyên nhân duy nhất làm mắt cua thất bại. Thực tế, các yếu tố phối hợp mới là “đòn kép” gây hại nặng:. Xử lý ra hoa sai thời điểm

• Xử lý ra hoa quá trễ (gặp lúc thời tiết chuyển lạnh) làm quá trình hình thành mắt cua diễn ra đúng lúc điều kiện bất lợi.

• Những vườn không nuôi lá tốt ở giai đoạn trước, hoặc thiếu dinh dưỡng, sẽ có sức cây yếu → mắt cua khó ra hoặc ra nhưng nhanh rụng.

• Vườn trũng, không làm mô cao, không có rãnh thoát nước dễ khiến bộ rễ sầu riêng bị úng → rối loạn dinh dưỡng, nấm bệnh phát triển.

Giải pháp hạn chế ảnh hưởng
    Chủ động chọn thời điểm xử lý ra hoa phù hợp

• Ưu tiên xử lý trước khi nền nhiệt giảm mạnh (tháng 10 – đầu tháng 11 dương lịch). Ngoại trừ một số trường hợp đậy bạc nghịch vụ (đặc biệt là khu vực Miền Tây)

• Theo dõi dự báo thời tiết trước khi “chốt” thời điểm xử lý ra hoa và kiểm tra dự báo hằng ngày khi bước vào giai đoạn làm trái.

    Tăng sức cây trước khi phân hóa mầm hoa

• Giai đoạn nuôi lá (sau thu hoạch): bón phân đầy đủ, bổ sung trung – vi lượng, đặc biệt là Bo, Zn, Ca, Mg.

• Sử dụng phân hữu cơ vi sinh kết hợp hữu cơ hoai mục để cải thiện hệ rễ và giữ ổn định dinh dưỡng mùa lạnh.

  Tăng sức đề kháng – hạn chế bệnh hại mùa lạnh

• Sử dụng các loại thuốc sinh học hoặc gốc đồng, phosphite để phòng nấm Phytophthora và thán thư từ sớm.

• Phun các chế phẩm chứa Silic, Kali, kết hợp nano bạc đồng, nano đồng… để tăng cường bảo vệ mô non.

 Bổ sung dinh dưỡng qua lá khi trời lạnh

• Phun Bo + Zn + Canxi + Amino acid định kỳ 7–10 ngày/lần từ khi mầm mắt cua bắt đầu hình thành.

• Ưu tiên dạng chelate hoặc nano để tăng hấp thu trong điều kiện lạnh.

Một số lưu ý

• Nên quan sát mắt cua sau 7–10 ngày từ khi xử lý ra hoa để đánh giá tình trạng.

• Nếu thấy mắt cua khô đen: cần ngưng xử lý, chuyển sang phục hồi cây bằng phân hữu cơ + chế phẩm kháng nấm.

Mắt cua là giai đoạn cực kỳ quan trọng, đặt nền móng cho sự thành công của cả vụ sầu riêng. Tuy nhiên, thời tiết lạnh và ẩm kéo dài là yếu tố khách quan mà nhà vườn khó kiểm soát, lại ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của mắt cua – từ sinh lý đến bệnh hại và dinh dưỡng.

Do đó, để hạn chế thiệt hại, bà con cần chủ động lên kế hoạch xử lý hoa hợp lý, tăng cường thể trạng cây trước mùa lạnh và có biện pháp phòng bệnh – dưỡng mầm mắt cua hiệu quả, từ đó bảo vệ tốt năng suất và chất lượng sầu riêng ngay từ đầu vụ. Chúc quý bà con đạt mùa bội thu

Thiên Nông 689 xin cảm ơn quý bà con đã đồng hành cùng Thiên Nông 689 trên hành trình trang bị thêm kiến thức kỹ thuật chăm bón cho cây trồng được mạnh khỏe và thực tế mỗi vườn đều áp dụng bước xử lý và quy trình chăm sóc khác nhau, để rõ hơn, nhà vườn nên liên hệ về số điện thoại 0785.888.689 để đội ngũ kỹ thuật Thiên Nông 689 hỗ trợ nhé.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TRÊN TOÀN QUỐC

MỌI THẮC MẮC BÀ CON LIÊN HỆ

☎️ 0785.888.689

🅾️ YouTUBE: THIÊN NÔNG 689 http://www.youtube.com/@thiennong689-tuvankythuatc8

📮 kythuatthiennong689@gmail.com

THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM- CHẤT LƯỢNG

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !!!