1. Tại sao tưới phân lại không thể tưới sát gốc mãi được?

Nhiều bà con trong nghề làm vườn quen tưới phân, tưới thuốc, hoặc tưới nước ngay sát gốc cây. Vì nghĩ đơn giản “gốc cây là nơi có rễ, tưới sát gốc thì cây sẽ hút được hết”. Tuy nhiên, thực tế lại không hoàn toàn đúng như vậy.

Cây trồng lâu năm như sầu riêng, cam, cà phê, điều… có hệ rễ rất phát triển, không chỉ tập trung quanh gốc mà còn lan rộng rất xa bên dưới tán lá. Đặc biệt, vùng đất nằm dưới mép tán lá là nơi chứa nhiều rễ tơ – loại rễ nhỏ li ti, rất nhạy bén trong việc hút nước và dinh dưỡng.

Nếu chỉ tưới sát gốc, phần lớn dinh dưỡng và nước sẽ tập trung vào vùng đất nén chặt, ít mùn và kém thông thoáng. Hệ rễ ở đây không hoạt động mạnh, dẫn đến cây không hấp thụ đủ dưỡng chất, rễ yếu dễ bị bệnh thối hoặc úng nước.

Vì vậy, cách tưới hiệu quả hơn là tưới rộng tán, tức là tưới ra vùng đất nằm dưới mép tán – nơi rễ cây hút dinh dưỡng và nước mạnh nhất.

2. Bộ rễ của cây trồng phát triển như thế nào?

Để hiểu rõ hơn, mình cùng tìm hiểu về bộ rễ của cây.

• Rễ cọc và rễ chính: Là rễ lớn nằm sâu dưới đất, có nhiệm vụ giúp cây đứng vững và hút nước từ sâu trong lòng đất.

• Rễ tơ và rễ con: Là các rễ nhỏ, mảnh, phân bố nhiều ở tầng đất mặt, đặc biệt là vùng đất dưới mép tán lá. Đây là phần rễ chủ yếu hút dinh dưỡng và nước để nuôi cây.

Phần đất dưới mép tán thường rất tơi xốp, nhiều chất hữu cơ do lá rụng, cỏ phủ và vi sinh vật có lợi hoạt động mạnh. Rễ con ở đây sẽ phát triển mạnh mẽ, giúp cây hấp thu dinh dưỡng rất hiệu quả.

Nếu ta tưới phân và nước đúng khu vực này, cây sẽ “ăn” rất khỏe, tăng trưởng tốt và khỏe mạnh.

3. Tưới rộng tán có lợi gì?

• Hấp thu dinh dưỡng tối đa: Khi phân và nước được tưới tới đúng vùng rễ hút tích cực, cây dễ dàng hấp thụ, tránh lãng phí phân bón do rửa trôi hoặc phân không được tận dụng hết.

• Kích thích rễ phát triển: Rễ tơ và rễ con mọc nhiều hơn ở vùng rộng tán, giúp cây mở rộng vùng hút và tăng khả năng lấy dinh dưỡng.

• Giảm bệnh thối gốc: Tưới sát gốc lâu ngày dễ làm đất ẩm ướt kéo dài, tạo môi trường cho nấm bệnh phát triển. Tưới rộng tán giúp vùng sát gốc không bị ứ đọng nước, giảm nguy cơ bệnh gốc và chết rễ.

• Cây khỏe, chống chịu tốt: Bộ rễ rộng và sâu giúp cây chống chịu hạn hán, gió bão, cây phát triển đồng đều, năng suất tăng.

• Tiết kiệm chi phí: Do phân bón được cây hấp thu tốt nên giảm lượng phân hao phí, giúp tiết kiệm chi phí đầu vào cho bà con.

4. Cách xác định vị trí tưới rộng tán chuẩn nhất

Bước 1: Quan sát tán lá cây, xác định mép ngoài của tán. Đây là vùng rễ tập trung hút mạnh.

Bước 2: Đối với cây nhỏ, có thể tưới ngay dưới mép tán hoặc cách mép tán 10–15 cm. Với cây lớn, nên mở rộng thêm 20–30 cm nữa.

Bước 3: Dùng vòi hoặc hệ thống tưới nhỏ giọt đặt theo vòng tròn quanh mép tán. Đảm bảo phân và nước rải đều khắp vùng rộng tán.

Bước 4: Tránh tưới phân hoặc nước quá đậm đặc sát gốc vì dễ gây “cháy” rễ hoặc làm rễ chính bị hư hại.

5. Thời điểm và cách tưới giúp cây hấp thu tốt nhất

• Tưới sáng sớm hoặc chiều mát: Tránh tưới giữa trưa nắng vì nước bốc hơi nhanh, cây hấp thu kém.

• Pha loãng phân bón: Khi tưới phân qua hệ thống nước, cần pha loãng theo hướng dẫn để tránh sốc phân và cháy rễ.

• Kết hợp xới nhẹ và phủ gốc: Giúp đất tơi xốp, giữ ẩm lâu, tăng cường vi sinh vật có lợi phát triển.

• Luân phiên tưới nước và phân: Không nên tưới phân hàng ngày mà cần xen kẽ để đất không bị tích tụ phân gây độc cho rễ.

6. Kinh nghiệm thực tế từ các vườn trồng

Ở vùng Tây Nguyên, nhiều vườn sầu riêng khi chỉ tưới sát gốc thường thấy cây vàng lá, lá nhỏ, đọt yếu. Sau khi áp dụng tưới rộng tán kết hợp bón phân hữu cơ và vi sinh, cây nhanh xanh tốt, ra đọt khỏe mạnh và năng suất tăng rõ rệt.

Ở miền Tây Nam Bộ, vườn cam sành bị vàng lá do bệnh và rễ yếu cũng cải thiện tốt hơn khi bà con thay đổi cách tưới sang rộng tán, giữ ẩm và bón phân hợp lý.

Những ví dụ thực tế này cho thấy tưới rộng tán là một kỹ thuật không khó, nhưng rất hiệu quả nếu bà con chịu thay đổi cách làm.

7. Một số lưu ý khi áp dụng tưới rộng tán

• Không tưới phân đặc sát gốc: Để tránh “cháy” rễ và tổn thương mô dẫn truyền.

• Kiểm tra thường xuyên bộ rễ: Nếu rễ trắng khỏe quanh mép tán thì kỹ thuật tưới đang đúng.

• Sử dụng phân hữu cơ và vi sinh: Kết hợp giúp đất tơi xốp, giàu vi sinh, rễ phát triển tốt.

• Phủ cỏ hoặc rơm rạ quanh gốc: Giữ ẩm, giúp rễ hoạt động khỏe mạnh.

• Điều chỉnh hệ thống tưới nhỏ giọt: Khi cây lớn lên, vị trí đầu nhỏ giọt cần được di chuyển ra ngoài để phù hợp vùng tán.

8. So sánh tưới sát gốc và tưới rộng tán

9. Hướng dẫn pha phân và tưới hiệu quả

• Pha phân bón theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất, tránh pha quá đặc.

• Pha phân nước nên tưới đều, tránh tưới nhiều cùng một chỗ.

• Nếu tưới bằng bình tay, cần tưới đều vòng quanh mép tán, tránh tập trung sát gốc.

• Dùng phân hữu cơ hoặc phân vi sinh bón rải đều dưới mép tán, kết hợp phủ mặt đất để cải tạo đất.

Tưới dinh dưỡng rộng tán là kỹ thuật đơn giản, hiệu quả mà nhiều bà con chưa thực sự áp dụng triệt để. Việc thay đổi tưới từ sát gốc sang rộng tán dựa trên hiểu biết về bộ rễ và sinh lý cây giúp cây hấp thu tối đa dinh dưỡng, khỏe mạnh, phát triển tốt, hạn chế bệnh và tăng năng suất.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TRÊN TOÀN QUỐC
MỌI THẮC MẮC BÀ CON LIÊN HỆ
☎️ 0785.888.689
🅾️ YouTUBE: THIÊN NÔNG 689 http://www.youtube.com/@thiennong689-tuvankythuatc8
📮 kythuatthiennong689@gmail.com
THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM- CHẤT LƯỢNG
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !!!