Trong sản xuất nông nghiệp, khi nói đến dinh dưỡng cho cây trồng, phần lớn bà con nông dân thường chỉ tập trung vào ba nguyên tố đa lượng chính là Đạm (N), Lân (P) và Kali (K) – vì chúng dễ nhận thấy hiệu quả: cây nhanh lớn, ra đọt mạnh, trái to.

Tuy nhiên, dinh dưỡng của cây trồng không chỉ dừng lại ở NPK. Để cây phát triển khỏe mạnh, năng suất cao, trái chất lượng, thì các nguyên tố trung lượng như Canxi (Ca), Magie (Mg) và Lưu huỳnh (S) lại giữ vai trò “âm thầm” nhưng vô cùng quan trọng.

Chúng không trực tiếp làm cây lớn nhanh như đạm, cũng không giúp trái ngọt như kali, nhưng lại là nền móng giúp cây hấp thu, vận chuyển và chuyển hóa các chất khác hiệu quả hơn. Thiếu chúng, cây sẽ sinh trưởng chậm, vàng lá, yếu rễ, rụng trái, năng suất giảm và chất lượng trái kém.

Có thể nói, nếu NPK là thức ăn, thì Ca – Mg – S chính là “xương sống” và “máu huyết” giúp cây hoạt động trơn tru.

TRUNG LƯỢNG LÀ GÌ?

Trung lượng (secondary nutrients) là nhóm dinh dưỡng mà cây cần với lượng nhiều hơn vi lượng (Zn, Cu, Bo…) nhưng ít hơn đa lượng (N, P, K).

Ba nguyên tố điển hình nhất là Canxi (Ca), Magie (Mg) và Lưu huỳnh (S). Mỗi nguyên tố đảm nhiệm những vai trò khác nhau, nhưng đều góp phần xây dựng cấu trúc tế bào, điều hòa pH, hỗ trợ hoạt động enzyme và cải thiện chất lượng nông sản.

Nếu cây trồng là một cơ thể sống, thì:

• Canxi là “xương khớp”, tạo sự vững chắc.

• Magie là “trái tim”, giúp cây quang hợp và tạo năng lượng.

• Lưu huỳnh là “hơi thở”, giúp cây tổng hợp protein, enzyme và tăng hương vị tự nhiên.

CANXI (Ca) – NỀN TẢNG CỦA CẤU TRÚC TẾ BÀO VÀ BỘ RỄ

Canxi là gì và vì sao quan trọng?

Canxi là nguyên tố có mặt nhiều trong đất, nhưng không phải lúc nào cây cũng hấp thu được, nhất là trong đất chua, đất phèn, đất mặn hoặc khi bà con sử dụng phân hóa học lâu năm.

Canxi tham gia trực tiếp vào việc hình thành vách tế bào, phân chia tế bào, phát triển rễ và điều hòa môi trường pH trong đất. Nếu thiếu canxi, cây sẽ yếu rễ, lá biến dạng, dễ nhiễm bệnh và năng suất giảm rõ rệt.

Vai trò của Canxi trong cây trồng

• Giúp rễ khỏe mạnh: Canxi kích thích sinh trưởng mô rễ non, tăng khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng. Rễ khỏe giúp cây chống chịu khô hạn và úng tốt hơn.

• Tạo thành tế bào vững chắc: Canxi liên kết pectin trong vách tế bào, làm mô cây dày và bền hơn – thân cứng, lá dày, trái chắc.

• Giảm rụng trái, chống nứt trái: Ở cây ăn trái (sầu riêng, cam, xoài, mít…), canxi giúp lớp vỏ trái dẻo dai, hạn chế hiện tượng nứt và rụng trái non.

• Cải thiện độ pH đất: Canxi trung hòa axit trong đất, giảm độc tố của nhôm (Al), sắt (Fe), mangan (Mn) và tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có lợi phát triển.

• Tăng sức đề kháng: Khi cây đủ canxi, các tế bào mô cứng cáp hơn, khó bị xâm nhập bởi nấm bệnh.

 Cách bổ sung Canxi

• Bón qua đất: Dùng vôi nông nghiệp (CaCO₃), vôi dolomite, CaO, CaSiO₃ để vừa cung cấp canxi vừa cải thiện độ pH.

• Bón qua lá: Sử dụng phân bón lá chứa Ca chelate hoặc Ca-Boron trong giai đoạn nuôi trái và phát triển mô mới.

MAGIE (Mg) – TRÁI TIM CỦA DIỆP LỤC, NGUỒN NĂNG LƯỢNG SỐNG

Vai trò cốt lõi của Magie

Magie là nguyên tố nằm ở trung tâm phân tử diệp lục, quyết định khả năng quang hợp – tức là quá trình cây “tạo ra thức ăn” cho chính mình.
Không có magie, cây không thể tổng hợp diệp lục, không thể hấp thu năng lượng mặt trời, và sẽ vàng lá, chậm lớn, yếu rễ.

Ngoài ra, magie còn giúp:

• Vận chuyển lân (P) và đường (Cacbohydrat) từ lá đến rễ, thân và trái.

• Tăng khả năng hấp thu đạm (N), giúp cây phát triển đồng đều.

• Tăng khả năng kháng bệnh và chống chịu stress.

 Nguyên nhân thiếu Magie trong đất

• Đất chua, mưa nhiều làm Mg bị rửa trôi.

• Canh tác lâu năm chỉ bón NPK mà không bổ sung trung lượng.

• Dư thừa kali hoặc canxi cũng làm Mg bị “cạnh tranh” và cây không hấp thu được.

LƯU HUỲNH (S) – YẾU TỐ TẠO HƯƠNG VỊ, CHẤT LƯỢNG VÀ SỨC ĐỀ KHÁNG

Lưu huỳnh – nguyên tố thường bị “lãng quên”

Lưu huỳnh chiếm khoảng 0,1–0,5% khối lượng khô của cây, tuy ít nhưng cực kỳ cần thiết.
Nó tham gia vào quá trình hình thành protein, enzyme, vitamin, tinh dầu và mùi thơm tự nhiên của nông sản.

Đặc biệt, ở những cây có hương như hành, tỏi, tiêu, cà phê, sầu riêng, mít, lưu huỳnh chính là yếu tố quyết định mùi vị và hương thơm đặc trưng.

Vai trò của Lưu huỳnh

• Giúp tổng hợp protein và enzyme: S là thành phần của các axit amin như cysteine và methionine – nền tảng của mọi tế bào sống.

• Tăng cường hương vị, phẩm chất nông sản: Lưu huỳnh giúp tạo mùi thơm tự nhiên, tăng vị ngọt, giảm nhạt.

• Tăng khả năng kháng bệnh: Cây đủ S có lớp biểu bì dày, khó bị tấn công bởi nấm, rệp, bọ trĩ.

• Cải thiện hiệu quả sử dụng đạm (N): Thiếu S, cây hấp thu đạm kém và dễ bị “cháy lá” khi bón phân đạm cao.

• Cân bằng môi trường đất: Giúp kích hoạt hoạt động của vi sinh vật có lợi và cải thiện cấu trúc đất.

NGUYÊN NHÂN LÀM ĐẤT NGHÈO TRUNG LƯỢNG

1. Canh tác liên tục nhiều vụ: Mỗi vụ thu hoạch, cây lấy đi một lượng lớn Ca, Mg, S nhưng ít ai bổ sung.

2. Rửa trôi do mưa: Đất vùng đồi, đất cát hoặc mưa lớn khiến các trung lượng dễ mất khỏi tầng canh tác.

3. Lạm dụng phân hóa học: Phân đạm, lân, kali sử dụng lâu năm làm đất chua, pH giảm, trung lượng bị “cố định” khó hấp thu.

4. Thiếu bón vôi và hữu cơ: Khi đất nghèo mùn, thiếu vôi, trung lượng không thể lưu giữ lâu dài trong dung dịch đất.

5. Tưới nước có pH thấp: Nhiều vùng tưới nước phèn hoặc nước ao tù làm Ca, Mg bị kết tủa – cây không hấp thu được.

Trong thực tế sản xuất, nhiều nhà vườn chỉ chú trọng NPK mà bỏ qua trung lượng, dẫn đến cây yếu, lá vàng, trái dễ rụng và năng suất giảm. Khi được cung cấp đầy đủ Ca, Mg, S, cây trồng không chỉ phát triển ổn định, năng suất cao hơn, mà còn tăng sức chống chịu sâu bệnh, giảm hiện tượng rụng hoa – rụng trái và cải thiện chất lượng nông sản sau thu hoạch.

Nông nghiệp hiện đại đòi hỏi dinh dưỡng cân đối và quản lý dinh dưỡng theo hướng bền vững. Bổ sung trung lượng đúng liều lượng và đúng thời điểm là giải pháp quan trọng giúp cân bằng đất, nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón, đồng thời duy trì độ màu mỡ và sức khỏe hệ sinh thái đất lâu dài.

Chăm cây đúng cách không chỉ là bón nhiều phân, mà là bón đủ và đúng nhu cầu. Việc quan tâm đến Ca, Mg, S trong mọi giai đoạn phát triển của cây chính là bước đi cần thiết để đảm bảo hiệu quả canh tác, mang lại giá trị kinh tế cao và ổn định.

Thiên Nông 689 xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý bà con đã luôn tin tưởng và đồng hành trong suốt thời gian qua.
Mỗi vườn sầu riêng đều có điều kiện đất đai, thời tiết và cách chăm sóc khác nhau, vì vậy để đạt hiệu quả cao nhất, bà con nên liên hệ trực tiếp với đội ngũ kỹ thuật Thiên Nông 689 để được hướng dẫn cụ thể, đúng tình trạng của vườn mình.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TOÀN QUỐC

Mọi thắc mắc, bà con vui lòng liên hệ:

☎️ 0785.888.689
🅾️ YouTube: THIÊN NÔNG 689
📮 Email: kythuatthiennong689@gmail.com
🌐 Website: https://thiennong689.com.vn/
🎶 Tiktok: @ctycpxnkthiennong689

THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM – CHẤT LƯỢNG