Trong canh tác sầu riêng, giai đoạn tạo mầm hoa được xem là “nút thắt vàng” quyết định gần như toàn bộ năng suất và chất lượng trái sau này. Nhiều bà con vẫn quen gọi đây là “giai đoạn xử lý ra hoa”, nhưng thật ra việc tạo mầm không đơn thuần là dùng thuốc hay phân kích thích, mà là cả một quá trình chuẩn bị sinh lý của cây, đảm bảo cho cây chuyển đổi từ trạng thái sinh trưởng (ra đọt – phát triển thân lá) sang trạng thái sinh sản phân hóa mầm hoa.

Thực tế ghi nhận trên nhiều vùng trồng trọng điểm như Krông Pắc (Đắk Lắk), Cư M’gar – Ea Kar, Lâm Đồng, Tây Ninh, Long An và các tỉnh miền Tây cho thấy:
80% thành công của việc ra hoa nằm ở giai đoạn trước mầm, nghĩa là cây phải thật sự sẵn sàng về bộ lá, bộ rễ, bộ cành, trạng thái nhựa, và đặc biệt là độ ẩm đất.

Nhiều vườn thất bại trong việc ra hoa không phải do thuốc không hiệu quả, không phải do kỹ thuật sai, mà vì cây chưa đạt điều kiện tạo mầm nhưng vẫn cố gắng xử lý. Kết quả là cây đi đọt chen hoa, mầm yếu, mầm thưa, hoa nhỏ, cuống mềm hoặc thậm chí không hình thành mầm, phải làm lại từ đầu.

Để giúp bà con nắm rõ thêm về cơ chế sinh lý, tránh lúng túng khi bước vào giai đoạn quan trọng này, hôm nay mời quý bà con cùng Thiên Nông 689 phân tích chi tiết 4 yếu tố cốt lõi nhất để cây sầu riêng tạo mầm ổn định nhé.

1. Bộ lá phải xanh dày – già – cây nhiều nhựa – cành thông thoáng.

2. Mặt đất khô thoáng từ 15–25 ngày.

3. Bộ rễ khỏe mạnh – phát triển ổn định – cân bằng dinh dưỡng.

4. Độ khô vừa phải – không để bộ rễ bị quá khô.

Đây được xem là “bộ nguyên tắc vàng” áp dụng cho hầu hết các giống sầu riêng hiện nay như Ri6, Dona, Musang King, Monthong, Chuồng bò…

BỘ LÁ XANH DÀY – GIÀ – CÂY NHIỀU NHỰA – CÀNH THÔNG THOÁNG

Bộ lá được xem là “nhà máy sản xuất năng lượng” của cây sầu riêng. Khi lá đạt độ thành thục sinh lý, mô lá dày, lượng carbohydrate (tinh bột dự trữ) trong lá cao thì cây mới tích lũy đủ năng lượng để chuyển sang giai đoạn phân hóa mầm hoa.

Tại sao lá già quan trọng trong tạo mầm hoa?

Cơ chế hình thành mầm hoa ở sầu riêng phụ thuộc vào:

• Độ tuổi lá

• Trạng thái sinh trưởng của cành (cành nghỉ, không còn ra đọt).

Khi lá còn non, mô lá mỏng → cây ưu tiên sinh trưởng (ra đọt) → không thể chuyển sang tạo mầm hoa.

Ngược lại, lá già sẽ có:

• mô lá dày

• màu xanh đậm

• hàm lượng carbohydrate cao

• tốc độ quang hợp ổn định

• cường độ hô hấp thấp → không tiêu hao dinh dưỡng nhiều

Đây chính là điều kiện tối ưu để cây chuyển sang tạo mầm.

 NHỰA CÂY

Kinh nghiệm thực tế khẳng định:
Cành “nặng nhựa” → mầm hoa lên mạnh – đều – khỏe.
Cành “ít nhựa” → mầm thưa – yếu – nhỏ hoặc không có mầm.

Nhựa thực vật chủ yếu gồm:

• đường hòa tan

• acid amin

• enzyme

• các vi lượng quan trọng như Bo, Canxi, Magie

• hormone sinh lý

Nhựa vận chuyển trong thân cây giống như dòng máu, đóng vai trò:

• đưa tín hiệu phân hóa mầm từ lá xuống cành

• nuôi mầm trong giai đoạn đầu

• giúp cuống hoa chắc, khỏe

• giúp mắt cua phát triển nhanh và đồng loạt

Cây thiếu nhựa thường xảy ra:

mầm nhỏ mầm nở lâu, chậm
Thân cây lên nhựa

CÀNH THÔNG THOÁNG ĐỂ ÁNH NẮNG CHIẾU VÀO

Sầu riêng là cây ưa sáng, mầm hoa cần ánh sáng để phát triển. Nếu cành rậm, tán dày, ánh sáng không xuyên vào:

• mầm sẽ yếu, nhỏ

• hoa mọc trong bóng râm → dễ rụng

• sâu bọ trú ẩn nhiều

Do đó:

• cắt tỉa cành vượt

• bỏ cành tăm, cành sâu bệnh

• vệ sinh rong rêu

là bước không thể bỏ qua.

Cắt cành thông thoáng, chuẩn bị tiền đề cho giai đoạn tạo mầm

1.4 Dấu hiệu nhận biết cây đã sẵn sàng tạo mầm

• Lá xanh dày – già, chắc khỏe

• Không còn ra đọt non.

• Cành cứng, mập, nặng nhựa.

• Bề mặt vỏ cây khô – sạch rong rêu.

• Lá đứng khỏe, bóng, không rũ.

Nếu vườn chưa đạt 5 tiêu chí trên, không nên đưa vào xử lý hoa.

 ĐẤT KHÔ THOÁNG 15–25 NGÀY

Một trong những kỹ thuật quan trọng nhất để kích thích cây chuyển trạng thái là tạo giai đoạn khô sinh lý.

Khô gốc không phải “bỏ hẳn nước” cho cây chịu hạn, mà là chủ động điều tiết độ ẩm để:

• chặn quá trình ra đọt

• thúc quá trình phân hóa mầm hoa

• giúp cây huy động đường tích trữ vào cành

• giảm áp lực nước trong mô → giảm nguy cơ đi đọt trở lại

Vì sao 15–25 ngày là khoảng thời gian chuẩn?

Theo nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế:

• Từ ngày 1–7: cây bắt đầu giảm hút nước → chậm sinh trưởng.

• Từ ngày 8–15: → khởi động quá trình phân hóa mầm.

• Từ ngày 15–25: mầm hoa bắt đầu hình thành trong mô cành.

Nếu khô ít hơn 15 ngày:

• cây chưa đủ điều kiện phân hóa

• dễ đi đọt lại khi gặp mưa

Nếu khô quá 25 ngày:

• rễ bị ảnh hưởng

• giảm sức cây

• mầm hoa yếu hoặc không phát triển tiếp

 Mức độ khô chuẩn như thế nào?

• Bề mặt mô đất khô trắng hoặc nứt chân chim nhẹ.

• Đào xuống 7–10 cm vẫn còn ẩm.

• Lá đứng, không héo rũ.

• Cành chắc, nhựa vẫn nhiều.

Cây không được héo. Héo là dấu hiệu rễ tơ bắt đầu “cháy”, rất nguy hiểm.

Vấn đề thường gặp khi tạo giai đoạn khô gốc

 Tưới nước nhỏ liên tục
→ Nước vẫn duy trì quanh gốc, cây không bao giờ đạt ngưỡng phân hóa mầm.

 Khô quá mức
→ Lá héo, rễ cháy, lá bầm, cây sụt lực → không ra hoa.

 Gặp mưa bất chợt
→ Cây đang phân hóa gặp nước → đi đọt lại ngay lập tức.

 Tưới lại quá sớm
→ Mầm chưa kịp hình thành → bị “phá mầm”.

 BỘ RỄ KHỎE MẠNH – ỔN ĐỊNH

 Vai trò của bộ rễ trong quá trình hình thành mầm hoa

Bộ rễ tham gia:

• hấp thu dinh dưỡng thiết yếu cho phân hóa mầm

• điều hòa tỷ lệ hormone sinh trưởng – sinh sản

• duy trì lượng nước và áp suất thẩm thấu trong cây

• ổn định sự vận chuyển dinh dưỡng từ lá xuống cành

Cây sầu riêng chỉ tạo mầm khi rễ khỏe – hoạt động ổn định.
Một vườn rễ yếu dù lá đẹp vẫn rất khó ra hoa.

 Dấu hiệu vườn có bộ rễ khỏe

• Rễ tơ trắng, nhiều, bám đều quanh mô.

• Đất tơi xốp, không có mùi hôi.

• Lá đứng, bóng, không có vết vàng mép.

• Cành cứng, mập, nhiều nhựa.

 Hậu quả của bộ rễ yếu trong giai đoạn tạo mầm hoa

• mầm nhỏ, thưa

• mầm không nở, đứng yên

• cây đi đọt chen hoa → hỏng cả vụ

 Nguyên nhân khiến rễ yếu trước giai đoạn tạo mầm

• Đất úng nước kéo dài trong mùa mưa.

• Tưới quá nhiều khi vừa dứt mưa.

• Dư đạm → làm rễ “mềm”, yếu.

• Nấm Phytophthora, Fusarium trong đất.

• Bón phân hạt liều cao → nóng rễ.

• Không bổ sung hữu cơ – humic – vi sinh.

Rễ yếu là lý do số 1 khiến nhiều vườn không thể ra hoa đúng ý.

Cách phục hồi và ổn định rễ trước khi tạo mầm

• Bổ sung Canxi – Bo, các dòng trung vi lượng giúp rễ chắc, thành mạch khỏe.

• Bón phân hữu cơ để tăng hệ đệm đất.

• Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma chống nấm hại.

• Hạn chế bón Đạm; ưu tiên Kali – Canxi – Magie…

• Duy trì độ ẩm ổn định.

Rễ phải khỏe – trắng – hoạt động tốt thì mầm hoa mới bật mạnh, đều.

 ĐỘ KHÔ VỪA PHẢI – KHÔNG ĐỂ RỄ QUÁ KHÔ

Nếu yếu tố số 2 là “để đất khô 15–25 ngày”, thì yếu tố số 4 nói rõ hơn:
khô nhưng phải kiểm soát – không được để rễ cháy.

Khô vừa phải giúp:

• ức chế sinh trưởng đọt

• kích thích phân hóa mầm

• tập trung dinh dưỡng vào cành

• tăng cường chuyển hóa tinh bột

Khô quá mức sẽ gây:

• cháy rễ tơ

• mất cân bằng nước

• giảm nhựa → mầm yếu

• cây suy → dễ nhiễm bệnh

Giai đoạn tạo mầm hoa là bước quan trọng nhất của quá trình chăm sóc sầu riêng. Nếu bà con chuẩn bị kỹ lưỡng, cây khỏe – lá già – cành thông thoáng – rễ mạnh – đất khô đúng kỹ thuật thì cây sẽ tự động phân hóa mầm đều, đẹp, an toàn và ít rủi ro. Ngược lại, nếu cây chưa đủ điều kiện mà đã xử lý ra hoa thì hiệu quả thấp, rủi ro cao và dễ mất mùa.

Thiên Nông 689 xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý bà con đã luôn tin tưởng và đồng hành trong suốt thời gian qua.
Mỗi vườn cây đều có điều kiện đất đai, thời tiết và cách chăm sóc khác nhau, vì vậy để đạt hiệu quả cao nhất, bà con nên liên hệ trực tiếp với đội ngũ kỹ thuật Thiên Nông 689 để được hướng dẫn cụ thể, đúng tình trạng của vườn mình.

THIÊN NÔNG 689 HỖ TRỢ KỸ THUẬT MIỄN PHÍ TOÀN QUỐC

Mọi thắc mắc, bà con vui lòng liên hệ:

☎️ 0785.888.689
🅾️ YouTube: THIÊN NÔNG 689
📮 Email: kythuatthiennong689@gmail.com
🎶 Tiktok: @ctycpxnkthiennong689

THIÊN NÔNG 689 TẬN TÂM – CHẤT LƯỢNG